Erwten kweken; een krachtige peulvrucht

De prinses op de erwt wist het al, een erwt is niet groot maar wel erg krachtig. Erwten zijn super lekker maar ook erg voedzaam. Deze peulvruchten zitten namelijk, hoe klein ze ook zijn, vol met vitamines en mineralen. Peulvruchten zijn erg goed voor een gezonde en gevariërde voeding. En het leuke is, dat je erwten ook heel gemakkelijk zelf kunt kweken in de moestuin, of bij huis. Erwten bestaan in allerlei vormen, maten en kleuren, waarbij de groente erwten toch wel het bekendste zijn. Zeker in Nederland is de gewone, groene erwt de meest gekweekte variant. We nemen je mee in de geschiedenis van de erwt, geven kweektips voor het telen van deze peulvruchten en we hebben een leuk recept voor je!

Eerst even de geschiedenis van erwten in. Erwten worden al eeuwen door mensen gekweekt en gegeten. Zo werden ze al in het Midden-Oosten gegeten en ook in de tijd van de Grieken en Romeinen waren erwten een voedzame groente. De erwten van toen waren wel nog wat kleiner dan de erwten die we nu kennen, maar de verder veredelen en kweken is de huidige grootte van de erwt ontstaan. Dit is net zoals de oertomaat bijvoorbeeld, die ook veel kleiner is dan de tomaten die we nu kennen. De erwt was zelfs zo klein dat daar de naam Pea (oud-Engels voor 'heel klein') vandaan komt.



Erwten zijn erg voedzaam. Hoe klein deze groente ook is, de ronde erwtjes zitten vol met eiwitten, vezels en vitaminen, zoals B, C en K. Daarnaast kom je ook veel mineralen tegen, ten opzichte van de grootte, namelijk ijzer en magnesium. Erwten zijn vaak net als andere peulvruchten ook erg goed toepasbaar in een dieet, of juist voor sporters omdat de mineralen en eiwitten in erwten erg geschikt zijn voor deze levensstyle. Je kunt erwten op veel verschillende manieren bereiden. Van soep tot salade en van stoofschotels tot puree. Voor de echte erwt-liefhebbers heb ik nog een goede tip: Meng gekookte erwten met wat munt, citroen en olijfolie voor een superlekkere en gezonde dip!

Erwten zijn erg eenvoudig om zelf te kweken. Ze nemen niet veel ruimte in beslag in de moestuin, en zelfs zonder moestuin kun je ook goed erwten kweken. Zeker met het werken op hoogte zoals verticaal tuinieren is erwten kweken erg simpel en weinig veeleisend. Ook zijn erwten geschikt om in potten, bakken en containers te kweken. Voor mensen die van bloemen en mooie planten houden, ook een leuk weetje: Erwten bloeien met hele mooie bloemen en kleuren. Er zijn zelfs mensen die erwten alleen maar kweken als sierplant, de zogenaam de reuk- of siererwt. Beter bekend als Latyhrus. Ook dit is dus een erwtensoort, en de je kunt goed zien dat de groei van de plant hetzelfde is als de eetbare variant. Met de kenmerkende klimblaadjes die gekruld staan is de Lathyrus een duidelijk broertje van de eetbare erwt. Ook kun je erwten goed combineren met andere bloemen zoals Dahlia's en Zonnebloemen, wat weer bijen aantrekt die gunstig zijn voor de moestuin.

Dan nu wat praktische tips om direct te beginnen met het kweken van erwten in je moestuin:

1. Kies de juiste soorten:
   Er zijn heel veel soorten erwten beschikbaar, en er komen er ook steeds weer meer bij. Zo heb je suikererwten (Sugar Snaps) die je helemaal kunt eten, 'gewone' erwten waarvan je dus eigenlijk de zaden eet (bijv. Marktveroveraar), en je hebt nog Kikkererwten en Kapucijners. Binnen al die groepen heb je nog weer verschil tussen rondzadige en gekreukte zaden. De rondzadige type erwten hebben meer zetmeel en zijn ook langer te bewaren. Je komt de rondzadige type erwten bijvoorbeeld tegen in erwtensoep. De gekreukte zaden zijn juist zoeter en beter om direct te eten. De rondzadige ertwen worden al vroeg gezaaid (medio februari), en de gekreukte rassen kun je vanaf maart zaaien. Suikererwten zijn echt heel lekker en deze Sugar Snaps kun je ook goed kweken in een kleine tuin of in kweekpotten. Ze groeien namelijk super snel en nemen maar weinig ruimte in.
    
2. Let op de juiste tijd van zaaien:
   Zoals ik al noemde is er verschil in zaaitijd, wat betreft de rondzadige en gekreukte varianten. Je kunt erwten ook goed voorzaaien als je de onzekerheid van het weer voor wilt zijn. De rondzaige types kun je dus in februari al buiten zaaien, terwijl de andere soorten pas vanaf maart de grond inmogen. Je kunt natuurlijk wel al vast voorzaaien, zodat ze in maart erin kunnen. Je kunt nog tot en met mei erwten zaaien. Kies wel een zonnig plekje voor het kweken van erwten. Ze houden namelijk net als andere peulvruchten van warmte, zon en niet zo van natte grond. Zorg dus ook voor goed doorlaatbare grond.
    
3. Over de grond gesproken: Goede grond
   Zorg dat de grond van de erwten goed is. Kies voor compost of goed verteerde mest als je de moestuin wilt bemesten. Erwten hebben geen extra mest nodig, want hierdoor verbranden ze juist sneller. Verse mest is helemaal af te raden. Erwten kunnen namelijk zelf voor stikstof zorgen, en anders wordt dit percentage te hoog. Zorg voor elk jaar een ander gewas, zodat de erwten ook weer gunstig zijn voor andere gewassen in de jaren erop.
    
4. Zorg voor ondersteuning:
   Wat we nog vergeten te noemen zijn in de keuzes bij Erwten zaden, is de keuze voor klimmende of laagblijvende erwtensoorten. Net zoals bij bonen heb je ook soorten erwten die heel hoog kunnen klimmen, en soorten die juist wat lager bij de grond blijven. De klimerwten noemen we ook wel rijsdoperwten of rijserwten. Deze hebben in de groei ondersteuning nodig van een stuk gaas, klimrek of iets anders waar ze tegenaan kunnen groeien. Je ziet de erwten dan keurig omhoog groeien en de ruimte van het gaaswerk vullen. Mede daarom erg handig in een kleine moestuin of vierkante meter moestuin. De klimmende erwten zijn vaak minder vatbaar voor ziektes, omdat deze niet in de grond liggen. Laagblijvende of stamerwten hebben geen ondersteuning nodig en groeien meer als een trosje of laag struikje. 
    
5. Water geven:
   Hoewel erwten dus van warmte en zon houden, is voldoende water geven ook belangrijk. Ze houden niet van natte voeten en wortels die in het water staan, maar je moet ze wel voldoende vochig houden. Zolang de grond goed doorlaatbaar is, zoals een moestuin, geef je niet snel teveel. Als het water maar weg kan lopen is het goed. Vooral tijdens droge periodes is het erg belangrijk om dit goed in de gaten te houden en voldoende water te geven. Gelijkmatig watergeven is het beste.
    
6. Wanneer erwten oogsten:
   De laatste stap voor het bereiden van erwten in de keuken, is het oogsten van de erwten. Zoals al eerder genoemd worden Sugar Snaps of Suikererwten helemaal gegeten, maar moet je de doperwten er eerst uithalen. Je kunt erwten oogsten als de peulen stevig aanvoelen en vol zijn. Suikererwten kun je rauw oogsten en eten, maar de gewone erwten moeten eerst rijpen. Daarna kun je de peulen openmaken en de erwten eruit halen om klaar te maken.

Houdt bij het zaaien van erwten ongeveer 5 tot 7 centimeter ruimte aan tussen de zaden. Je kunt de klimmende soorten het beste direct bij het gaas zaaien, zodat ze omhoog kunnen klimmen als ze opkomen. De diepte van het het zaad mag op 2 centimeter. Bij genoeg ruimte kun je aan beide kanten van het gaas zaaien, zodat de planten aan beide kanten omhoog groeien. Je krijgt dan een soort van 'erwtenwall', een muur van erwten! Dat ziet er heel leuk en groeizaam uit, maar is ook erg praktisch voor andere planten die je zo uit de wind houdt. Zeker als je wat bloemrijke erwtenzaden toevoegd, krijgt je een kleurrijke muur met eetbare planten. 

Erwten zijn dus niet alleen lekker, voedzaam en interessant, maar ook goed voor de bodem, het verdere tuinleven en om te zien! Of je nu een grote moestuin hebt, of een klein tuintje, erwten kweken is voor iedereen een mogelijkheid. Met de juiste zorg, een beetje geduld en wat praktische tips kun je dit jaar zelf genieten van een overvloedige oogst van deze heerlijke peulvrucht!