Lavendel kweken als sierplant en kruid

Bij Lavendel denkt men direct aan de paarse bloemenvelden in de Provence, vol met kleur en geur. Vroeger werd Lavendel alleen maar in dit Franse gebied geteeld, maar tegenwoordig wordt de plant overal ter wereld gekweekt, tot in Tasmanië aan toe. Lavendel kennen we in Nederland vaak maar als 1 soort, de'echte' Lavendel (Lavandula angustifolia), of soms wordt Vlinderlavendel of Kuiflavendel ook genoemd. Echter bestaan er veel meer soorten, en worden er maar liefst 28 soorten Lavendel onderscheiden.

Lavendel kweken voor lavendelolie

Lavendel wordt gebruikt voor de bereiding van olie. Ondanks de zwarte geur en kalmerende eigenschappen, is Lavendel een vuurplant. Dit betekent dat bepaalde, Mediterrane lavendelsoorten, zo rijk zijn aan vluchte oliën, dan ze in de zomerhitte spontaan in brand kunnen vliegen. Soms is dit juist goed, want na een heidebrand zullen de zaden pas gaan ontkiemen. Hierdoor is ook 'rookwater' ontstaan, om deze soorten te laten ontkiemen. Echte lavendel levert de beste kwaliteit voor de bereiding van (lavendel)olie. Ook de hoogte van de kweek is erg belangrijk, namelijk tussen de 800 en 1300 meter. Voor lagere gebieden wordt dan de Lavandula latifolia gebruikt, die wel 3x zoveel oplevert, maar waarvan de kwaliteit en geur veel minder is. Alle delen van de plant bevatten lavendelolie, op de wortels na. De natuurlijke olie gebruikt de plant tegen zomerse droogte, en het weer grazende dieren. 

Wat is de medicinale werking van Lavendel?

Officieel hangt Lavendel bij Moestuinland tussen de kruidenzaden. Er had ook gekozen kunnen worden om het tussen de bloemenzaden te hangen, maar de meeste mensen die Lavendel zaaien gebruiken het als kruid. Zolang er kruidenboeken worden geschreven, wordt er melding gemaakt van Lavendel als medicinale plant en keukenkruid. Elke beschaving in de geschiedenis maakte er gebruik van. Vroeger werd het dan ook gebruik als strooiselkruid om huis te verfrissen en als insecticide. Ook werd ontdekt dat Lavendel effectief is tegen luizen en vlooien. In het jaar 77 werd de geneeskrachtige werking van Lavendel bij brandwonden ontdekt, en in de Eerste Wereldoorlog kwamen daar bloed-, en schietwonden bij. 

Als sierplant is Lavendel natuurlijk onomstreden. Ze kunnen hartstikke goed tegen droogte, warmte en zon, en zien er super mooi uit. Je kunt er jarenlang van genieten en het ruikt lekker fris. Ook trekt het hommels en bijen aan, wat de biodiversiteit ook nog eens ten goede komt. Dat hadden die Fransen ook al goed bekeken. Het kweken van Lavendel is best een uitdaging, en hebben wel een beschijving nodig. Maar ook is het een leuke uitdaging die hele gezonde planten kan geven. Het kiemen is net even anders dan de meeste planten. Leg de zaden een aantal weken in de koelkast, vóórdat je gaat zaaien. Op deze manier boots je de natuur na, waarin de zaden ook een winterperiode met kou ondergaan, waarna ze in het voorjaar weer meer warmte krijgen. Dit proces heet stratificatie, en is dus eigenlijk gewoon het nadoen van de natuur. Verder zijn licht en warmte erg belangrijk bij de kweek van Lavendel. De ideale kiemtemperatuur is op kamertemperatuur. Lekker binnen voorzaaien dus. 

Hoe moet je Lavendel zaaien en kweken?

Lavendelzaad ontkiemt erg traag, en duurt zeker enkele weken. Nu is het belangrijk om de grond voldoende nat te houden, maar niet te nat, zodat het gaat schimmelen. Als de zaden ontkiemt zijn en je 2 à 3 echte bladeren aan de plant ziet, kun je gaan verspenen en afharden. Verspenen is het plaatsen van de plantjes in losse potjes (9 centimeter ongeveer). Daar laat je ze verder groeien. Dan het afharden: Dit is het laten wennen van de jonge lavendel plantjes aan de koudere temperatuur van buiten, ten opzichte van binnen. Omdat de schok te groot is, als dit in 1 keer gebeurt, moet het beetje bij beetje. Laat de plantjes elke keer iets langer buiten staan, zodat ze kunnen wennen. Als de plantjes groot genoeg zijn, mogen ze naar buiten in de siertuin, kruidentuin of moestuin. Ook in potten natuurlijk goed te kweken!

Lavendel als parfum

Lavendel is toch wel het meeste doorgebroken in de wereld van de parfurmerie. In 1709 voegde de Italiaanse parfumeur Giovanni Maria Farina een beetje Lavendelolie toe aan een bestaand parfum. Deze mix van Lavendel, Rozemarijn, Kruidnagel en Azijn, werd de 'Eau de Cologne', vernoemd naar de nieuwe woonplaats van deze parfumeur. Hij bracht het goedje uit, maar voordat hij er erg in had was de serieuze parfumindustrie al naar de Provence verhuisd. Toch is de familie Farina nog tot in de 21e eeuw doorgegaan met het produceren van dit parfum. Vooral de jonge planten geven een goed aroma af. Dit advies geldt dan ook al jaren: 'Pluk alleen takjes van een plant die niet ouder is dan vier, vijf jaar. Oudere planten geuren veel minder, maar zijn wel decoratief.'

Overblijvende, groenblijvende, struikachtige plant. Kan wel 2 meter hoog worden.

Latijnse naam is: Lavandula spp.